گروه گزارش ویژه مشرق - پادشاه سعودی به تازگی در فرمانی بندر بن سلطان را از ریاست اطلاعات سعودی برکنار و سپهبد یوسف بن علی الادریسی را جانشین وی اعلام کرد. یوسف الادریسی شخصیت ناشناخته ای است که تاکنون اطلاعات مشخصی از بیوگرافی وی منتشر نشده است و شاید تنها سه فرمان پادشاهی طی دو سال گذشته و ارتقای وی به مقامات بالاتر، تمام اطلاعاتی است که در حال حاضر زندگینامه وی را تشکیل می‌دهد.

اولین حضور رسانه‌ای الادریسی مربوط به تاریخ پنجم اکتبر 2012 می‌شود، زمانی که عبدالعزيز بن بندر بن عبدالعزيز معاون اطلاعات عمومی سازمان اطلاعات عربستان بنا به درخواست خودش از منصبش کنار گذاشته شد و سرلشکر یوسف الادریسی به جای وی منصوب شد.هنوز ده ماه از موضوع نگذشته بود که نام یوسف الادریسی برای دومین بار در رسانه‌ها مطرح شد‌، در تاریخ پانزده ژوئیه 2012 فرمان پادشاهی دیگری صادر گردید و الادریسی از درجه سرلشکری به درجه سپهبدی ارتقا یافت.

اما آخرین باری که یوسف الادریسی باری دیگر تیتر یک اخبار رسانه‌ها شد همین انتصاب اخیر وی به ریاست اطلاعات سعودی بود، گرچه متن دستور ملک عبدالله در این مورد به موقتی بودن این انتصاب اشاره داد اما نکته مهم در این است که این اولین باری است که پس از سی و هفت سال یک فرد خارج از خانواده پادشاهی سعودی به سمت ریاست اطلاعات کشور منصوب می‌شود. الادریسی آمد تا جانشین چهار شاهزاده قبلی در این منصب شود؛ شاهزادگان: ترکی الفیصل بن عبدالعزیز آل سعود که از سال 1977 تا سال2001 عهده‌دار این منصب بود؛ شاهزاده نواف بن عبد العزيز آل سعود که به مدت شش سال ریاست اطلاعات را بر عهده گرفت؛ شاهزاده مقرن بن عبد العزيز آل سعود که او نیز شش سال این منصب را اداره کرد و در نهایت شاهزاده بندر بن سلطان آل سعود که توانست فقط دو سال عهده‌دار این سمت باشد.

پیشینه‌ای از سازمان اطلاعات عربستان سعودی

سازمان اطلاعات سعودی در سال 1959 میلادی تحت عنوان "اداره اطلاعات عمومی عربستان سعودی" تاسیس شد و به عنوان یکی از اصلی‌ترین دستگاه‌های امنیتی این کشور شروع به کار کرد. موسس آل سعود، ملک عبدالعزیز به هیچ اقدام نظامی دست نمی‌زد جز اینکه بر شرایط سیاسی و نظامی منطقه مورد نظر از طریق جاسوس‌هایی که به آنجا فرستاده بود آگاه می‌شد. عبدالعزیز توجه ویژه‌ای به تکنولوژی جدید در ارتباطات داشت و طولی نکشید که اولین شبکه بی‌سیم در عربستان را راه اندازی کرد؛ شبکه‌ای که نقشی موثر در رساندن اخبار به وی ایفا می‌نمود.

اطلاعات سعودی چندین دفتر اصلی داخلی و خارجی دارد؛ دو دفتر این سازمان در شهرهای " الخبر و جده" واقع شده‌اند، دفتر مرکزی نیز در غرب ریاض واقع شده است که وظیفه آموزش مهارت‌های اطلاعاتی، و تایید صلاحیت کارکنان و ... را بر عهده دارد، علاوه بر این مرکز و مدرسه ملک عبدالله در شهر طائف وظیفه آموزش فنون و عملیات‌های مختلف به افسران اطلاعاتی و دستگاه‌های امنیتی دیگر برای ماموریت‌های خارج از کشور را بر عهده گرفته است.

البته با توجه به بسته بودن نظام سیاسی عربستان؛ اطلاعات بسیار اندکی در زمینه سرویس اطلاعاتی عربستان موجود است که اکثرا نیز به نقل قول از اپوزیسیون مخالف خارج از کشور و همچنین زندانیان آزادشده، محدود می‌شود. سرویس اطلاعاتی عربستان شامل( GENERAL INTELLIGENCE SERVICE- (GIS و « المباحثAlmabahes» است. با این حال از ساختار جامعه اطلاعاتی و امنیتی عربستان، اطلاعاتی موجود و منتشر نشده است و طبیعا سیستم‌ها، اهداف، خط مشی، اختلافات و مشکلات ساختاری آنها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. مسؤولیت اطلاعات و امنیت داخلی عربستان بر عهده پلیس امنیتی و نیروهای وزارت کشور است که در خصوص نحوه برخورد با مردم عربستان، موارد متعددی از نقض حقوق بشر توسط نهادهای حقوق بشر گزارش شده است.

به واسطه اینکه آزادی عقیده و مذهب در مطبوعات و احزاب وجود نداشته و صاحبان قلم و بیان به شدت کنترل می‌شوند و از سوی دیگر هرگونه تظاهرات و گردهمایی مسالمت آمیز نیز ممنوع و برای زنان محدودیت‌های ویژه‌ای اعمال می‌شود، لذا برخورد با عوامل فوق که منجر به نقض حقوق شهروندان سعودی و اتباع کشورهای خارجی می‌شود. بازتاب گسترده‌ای داشته، اما رژیم سعودی از هرگونه توضیح و پاسخی در برابر اعتراضات محافل بین المللی خودداری می‌کند، هر چند که مقامات سعودی برخی اوقات به پاره‌ای از انتقادات پاسخ داده‌اند. رژیم سعودی اخیرا بر اثر فشارهای جهانی به نمایندگان کمیته دفاع از حقوق بشر و صلیب سرخ جهانی و .. اجازه دیدار از برخی اردوگاه‌ها را داده است.

پرونده‌های پیچیده پیش روی یوسف الادریسی

به محض اعلام خبر منصوب شدن الادریسی به ریاست سازمان اطلاعات عربستان، رسانه‌های سعودی شروع به طرح انتظارات خود از وی نمودند. در اخبار برخی از این رسانه‌ها آمده است که الادریسی با پرونده‌هایی پیچیده مانند سوریه، ایران، یمن، عراق و لبنان روبروست و از او انتظار آن می‌رود که وی با زیرکی و هشیاری با آنها برخورد کند، پرونده‌هایی که بنا به اعلام آنها نقشه خاورمیانه و آینده آن را تغییر خواهد داد. علاوه بر این رسانه‌های سعودی اعلام کردند استعفای بندر بن سلطان از ریاست اطلاعات بدان معنی نیست که وی کلا خارج از سیستم حکومت سعودی است، بلکه بندر همچنان به عنوان رئیس شورای امنیت ملی باقی خواهد ماند.

رئیس اطلاعاتی که جدش، جاسوس ملک عبدالعزیز بود

به گزارش مشرق، گفته می‌شود یوسف بن محمد الادریسی جد یوسف الادریسی، برای دیدار با پسرعمویش محمد بن علی الادریسی حاکم آن زمان جیزان عربستان راهی این شهر می شود. وی بسیار مورد توجه و اعتماد پادشاه آن زمان سعودی، ملک عبدالعزیز قرار می‌گیرد و در عربستان می‌ماند و صاحب چندین پسر به نام‌های علی (پدر یوسف)، حسن، توفیق و بهجت می‌شود.

اما افشاگر خاندان سعودی که در شبکه‌های اجتماعی تحت عنوان "مجتهد" شناخته شده و از شهرت بسیاری برخوردار است، در یادداشتی تحت عنوان " رئیس اطلاعات جدید، دارای نسبی دروغین است" دست به افشاگری جدیدی در این مورد زده است. وی مدعی شده نام واقعی الادریسی، "یوسف بن علی الحرشه" است نه الادریسی و خاندان آل سعود به دروغ وی را یوسف الدریسی می‌خوانند، وی سپس می‌افزاید: معروف است که خاندان سادات ادارسه (که از نوادگان امام حسن علیه السلام هستند) از زمان قبل از روی کار آمدن آل سعود حاکمان جیزان عربستان بوده‌اند و با پسر عموهای خود در مصر رفت و آمد بسیار داشته‌اند. زمانی که محمد بن علی الادریسی حاکم جیزان بود یکی از پسرعموهای وی در مصر به اتفاق یوسف بن محمد حرشه یعنی جد یوسف ادریسی (رئیس فعلی اطلاعات عربستان) به دیدار محمد بن علی الادریسی آمدند و یوسف بن محمد حرشه به عنوان "مهتر اسب‌ها" در سعودی ماند و این اولین ارتباط میان خاندان الادریسی و حرشه بود، این مطلب در کتاب ملوک العرب الریحانی نیز ذکر شده است.

اما طولی نکشید که سادات ادارسه به خیانت یوسف بن محمد الحرشه پی بردند و فهمیدند وی جاسوس ملک عبدالعزیز بوده و سال‌های طولانی اخبار منطقه جیزان را به وی می‌رسانده تا تسلط عبدالعزیز بر این منطقه را آسان نماید. به هر حال یوسف بن محمد حرشه صاحب چند فرزند به نام‌های علی، حسن، توفیق و بهجت شد. حکام سعودی با اجبار بر ادارسه تحمیل کردند که توقیق به عنوان واسطه و هماهنگ‌کننده میان آنها و آل سعود تعیین شود و بهجت نیز به سمتی درخور در اداره تحقیقات پلیس دست یافت، اما پسر دیگر حسن فقط به اشتغال در رشته پزشکی اکتفا نمود.

وزارت کشور سعودی تلاش‌های بسیاری کرد تا نام خاندان سادات ادارسه با خاندان حرشه را در هم بیامیزد، به عنوان مثال در اقدامی یوسف را تشویق کردند که آگهی فوت عموی خود در روزنامه‌ها را با پسوند الادریسی چاپ کند و این اتفاق نیز عملی شد‌، یوسف آگهی فوتی با عنوان درگذشت محمد بهجت الادریسی در روزنامه عکاظ چاپ نمود ( البته روزنامه‌های وقت از چاپ توضیح آنها سرباز زدند و تنها روزنامه عکاظ با وساطت یکی از امرا حاضر شد آن را چاپ کند) اقدامی که خشم خاندان ادارسه را برانگیخت و احمد حسن الادریسی رهبر ادارسه در آن زمان به همراه برادرش علی حسن الادریسی در صدد بر آمدند توضیحی در این مورد چاپ کند و اذهان عمومی را روشن سازند.

خاندان سادات ادارسه به این حد کفایت نکردند و از خاندان حرشه در مصر خواستند اطلاعیه‌ای صادر و موضوع را کاملا توضیح دهند و شفاف‌سازی کنند که ادارسه و حرشه دو خاندان کاملا جدا از هم هستند، طایفه حرشه در مصر از این اقدام فروگذاری نکردند و در اطلاعیه‌ای بر این حقیقت تاکید کردند. هفده سال این موضوع پذیرفته شده بود که این دو طایفه هیچ ارتباطی با هم ندارند تا اینکه شایعاتی منتشر شد مبنی بر اینکه طایفه حرشه، یک گواهی از مراکش دریافت کرده‌اند که آنها را به "ادارسه حرشی‌ها" منتسب می‌کند. هدف آل سعود از اصرار بر لقب الادریسی و اعلام آن این است که به همگان اعلام کند اختلافی میان ادارسه و آل سعود وجود ندارد تا حدی که یکی از آنها را در بالاترین منصب دستگاه اطلاعات کشورش جای داده است. مجتهد سپس اسناد زیر را جهت تاکید بر حقانیت گفته‌های خود منتشر می‌کند:

سندی صادره از سوی بزرگان ادارسه که نشان می‌دهد اسامی ذکر شده و از جمله جد یوسف الادریسی از حرشه هستند نه ادارسه

توضیح احمد حسن الادریسی رهبر ادارسه آن زمان در مورد آگهی فوت محمد بهجت با پسوند الادریسی و تاکید بر این امر که وی از خاندان حرشه است نه ادریسی

عذرخواهی روزنامه عکاظ از ادارسه به دلیل چاپ آگهی مذکور و توضیح واقعیت

در انتها، تصاویر یوسف الادریسی رئیس نه چندان شناخته شده سازمان اطلاعات عربستان در جشنی که به مناسبت تعیین وی به عنوان معاون روابط عمومی اطلاعات سعودی برگزار شده بود آمده است. این جشن توسط "آل مصوی" برگزار گردید و سرکنسول امارات متحده عربی" احمد حکاکی"، سرکنسول امور خارجه کویت صالح الصقعبی، سرکنسول دولت بحرین" ابراهیم المسلمی"، سرکنسول عمان " جمعه رشید"، و سرکنسول دولت قطر " عبد محسن آل عبدالله" نیز در آن شرکت داشته اند.